Foto: Mo Verlaan

De Stichting Beter Schrijven organiseert deze zomer in samenwerking met Editio een schrijfweek voor jong talent. Twintig aspirant schrijvers vertrekken in augustus naar Ulestraten, Limburg, om te schrijven, de schrijver in zichzelf te ontwikkelen en workshops te volgen van bekende Nederlandse en Vlaamse schrijvers. Ter voorbereiding gaan we met een aantal van deze begeleiders in gesprek. Lees het gesprek dat we hadden met toneelschrijfster Esther van der Krol.

Hoe ben jij toneelschrijver geworden?
Ik volgde eens een cursus creatief schrijven, toen de docent zei: ‘heb jij weleens aan het schrijven voor toneel gedacht?’ Nee, of eigenlijk ook weer wel. Als kind schreef ik toneelstukjes die in de klas werden opgevoerd. Heel simpel: jongen komt op, valt, wordt boos en gaat stampend weer af, dat soort dingen. Ook zaten mijn ouders bij het amateurtoneel. Na die cursus wist ik dat ik toneel wilde schrijven. 

Ik was inmiddels midden dertig, toen ik de vierjarige studie aan de Schrijversvakschool in Amsterdam begon. Daar schreef ik mijn toneelstuk ‘Vuile was en witte lakens’ en van het een kwam het ander.

Hoe werkt bij jou het proces van het schrijven?
Meestal werk ik met een pijnpunt in mijzelf, een herinnering. Dan ga ik eromheen bouwen: de verhaallijn, de personages etcetera. Als ik op het punt kom dat ik ’s nachts wakker word met inspiratie en dan even een uurtje ga typen, weet ik dat ik op de goede weg ben. Dat zijn de fijnste uurtjes.​

“Zo’n dialoog typ ik dan uit, dat vind ik hilarisch. Hoe lang kan een mens praten over kersen?”

Waar begint het allemaal mee?
Iets wat ik zie of hoor lokt dat pijnpunt uit. Dat kan een documentaire zijn, een film, een graphic novel, mensen die ik in de trein zie, toevallige ontmoetingen, een simpele uitspraak van iemand, een dialoog die ik hoor… noem maar op. Ik noteer die fascinaties dan in mijn telefoon of maak wat tekeningen. Sowieso maak ik vaak notities van alles en nog wat. Wat er nu in mijn telefoon staat? Een dialoog uit The Great British Bake Off. In dat televisieprogramma werd een taart besproken die blijkbaar te weinig kersen bevatte. Het gevolg was een lange discussie over hoe dat nou toch kon. Zo’n dialoog typ ik dan uit, dat vind ik hilarisch. Hoe lang kan een mens praten over kersen? Ik laat dat later in andere vorm in een scène terugkomen.

Wanneer weet je dat je een idee hebt waar een toneelstuk in zit?
Als een onderwerp in een korte tijd vaker op mijn pad komt en ik blijf mij er druk om maken, dan is dat een teken dat ik er iets mee moet. Het komt weleens voor dat het idee niet geschikt blijkt te zijn, omdat ik niet helder krijg waar ik naartoe wil. Dan blijft het even op de plank liggen, maar meestal gebruik ik zo’n idee later weer in iets anders.

Schrijf je alleen, of schrijf je graag met anderen?
Door het traject bij De Tekstsmederij ervaar ik hoe leuk het is om samen met iemand een toneelstuk te creëren. Regisseur Inge Wannet en ik stonden samen aan de wieg van het idee van Een afritsbroek is best heel handig (werktitel) en hebben heel vaak gepraat over de inhoud. Dat hielp mij erg om een focus te houden bij het schrijven. Het is heel fijn om zo regelmatig te kunnen sparren met iemand en direct de tekst te kunnen toetsen. Hierbij is de samenwerking met acteurs door middel van tussentijdse lezingen ook heel belangrijk. Op die manier helpen zij mij een tekst ‘goed’ te krijgen. Het schrijven zelf doe ik graag alleen in mijn woonkamer, het liefst met een koptelefoon met noise cancelling op. Dat vind ik de uitvinding van de eeuw, haha.

Wat ga je de deelnemers van de Lage Landen Schrijfweek bijbrengen?
Ik hoop schrijvers vooral te motiveren om hun ideeën vorm te geven, om niet aan zichzelf te twijfelen en vooral in actie te komen.

Esther van der Krol is toneelschrijver, winnares van de Editio Debutantenschrijfwedstrijd 2017 met haar toneeltekst Belgisch, uit het stuk Vuile was en witte lakens, dat werd gepubliceerd in de zomer van 2017. Momenteel doet ze mee aan het ontwikkeltraject van de Tekstsmederij waar ​ze ​werkt aan haar nieuwe stuk met als werktitel Een afritsbroek is best heel handig​. Tijdens de Lage Landen Schrijfweek geeft Esther de workshop Van idee naar verhaal.