De Stichting Beter Schrijven organiseert deze zomer in samenwerking met Editio een schrijfweek voor jong talent. Twintig aspirant schrijvers vertrekken in augustus naar Ulestraten, Limburg, om te schrijven, de schrijver in zichzelf te ontwikkelen en workshops te volgen van bekende Nederlandse en Vlaamse schrijvers. Ter voorbereiding gaan we met een aantal van deze begeleiders in gesprek.

Carmien Michels is schrijver, dichter, performer. Ze werd in 2016 Europees kampioen Poetry Slam en derde op het wereldkampioenschap.

Hoe ben jij ooit begonnen als schrijver?
Aan de opleiding Woordkunst aan het Conservatorium van Antwerpen kregen we het vak Creatief Schrijven van Bart Moeyaert. Bijna wekelijks moesten we een nieuw verhaal indienen. Ik bakte er aanvankelijk niet veel van. Heel typisch benaderde ik meteen alle grote en zware onderwerpen, zoals zelfmoord, incest, etc. Gaandeweg leerde ik in te zoomen, te letten op details. De frustratie veranderde in motivatie. Ik wilde me verdiepen in mijn eigen schrijfstijl en besloot een boek te schrijven. Toen ik in 2013 afstudeerde, verscheen We zijn water tot mijn grote trots bij De Bezige Bij Antwerpen.

Waarom Poetry Slam?
Toen ik bezig was met het schrijven aan mijn debuutroman in mijn master, had ik veel tijd om na te denken, te experimenteren, andere artiesten te ontmoeten. Via de Vlaamse text on stage wedstrijd Frappant TXT kwam ik in contact met slam poetry. In de workshop voorafgaand aan die wedstrijd kwam ik heel wat slammers tegen, die me meesleurden naar open mics en festivals. Velen van hen reken ik vandaag tot mijn beste vrienden. We stonden soms wel tegenover elkaar in eenzelfde wedstrijd, maar deden toch allemaal ons ding. Bovenal waren we heel lief en supporterend voor elkaar.

Wat is het grootste verschil tussen dichten en Poetry Slam?
Poëzie kun je zowel lezen als voordragen. Sommige gedichten zijn alleen bedoeld om te lezen en komen op een podium absoluut niet tot hun recht. Sommige slamteksten zijn dan weer uitsluitend bedoeld voor op een podium en komen helemaal niet tot hun recht op papier. Maar er zijn ook slamteksten die eveneens perfect in een dichtbundel passen. Het is wel een vereiste dat ze op een podium te brengen zijn, ritmisch inwerken, het publiek bereiken. In het algemeen bevatten slamteksten meer podiumtrucs: veel herhaling, concrete beelden, een duidelijke clou. Ze moeten meteen behapbaar zijn, binnenkomen en toch nog blijven nazinderen.

“Ik had niet in mijn hoofd: ‘nu wil ik een slamtekst schrijven’.”

Bepaalt de inhoud voor jou de vorm?
Dat varieert. Soms komt een tekst er in een geut uit en kiest de tekst de vorm. Mijn eerste slamtekst kwam er zo uit, tijdens een busrit. Ik had niet in mijn hoofd: ‘nu wil ik een slamtekst schrijven’. De avond ervoorw as ik wel naar Mama’s Open Mic (een spoken word platfrom in Antwerpen) geweest en had daar vele rappers, slammers en singer-songwriters aan het werk gezien. Hun ritme en taal zat nog in mijn oren en mijn lijf. Het as een verhaal dat ik al lang wilde vertellen, maar op het puntje van mijn tong had laten liggen wachten tot dat moment. Op andere momenten domineert de vorm. Dan krijg ik bijvoorbeeld de opdracht om een kortverhaal of gedichtencyclus te schrijven. Dan vertrek ik echt vanuit de vormelijker kenmerken, of alleszins, wat ik persoonlijk onder die specifieke vorm versta.

Wie zijn voor jou grote voorbeelden?
Om de zoveel tijd leer ik een oude of nieuwe auteur kennen van wie ik helemaal ondersteboven ben. Dan denk ik: hoe is het mogelijk dat ik hem of haar niet kende, dat de hele wereld hier niet over spreekt? Maar ik heb ook een aantal grote voorbeelden die nooit verslijten: Lydia Davis, Roald Dahl, Italo Calvino, Gabriel García Márquez, en als auteurs-totaalkunstenaars Miranda July en Joke van Leeuwen. Onder de internationale slammers zijn er ook een aantal grote voorbeelden die ik onder mijn tong bewaar: Elizabeth Acevedo (VS), Shane Koyczan (CA), Simon Raket (BE), Narcisse (CH), Saul Williams (VS), Dani Orviz (ES), Amélie Prevost (CA), en zo meer.

Wat kunnen de deelnemers verwachten van jouw workshop Van papier naar Poetry Slam?
Door veel op te treden op (internationale) festivals heb ik een breed gamma aan internationale slamdichters ontmoet. Ik wil de deelnemers laten proeven van wat er allemaal mogelijk is. Ze de vrijheid van het genre laten ervaren. Tegelijk heb ik een aantal zeer doelgerichte technieken om tot het begin van een tekst te komen. Erna moeten ze er natuurlijk nog zelf aan blijven timmeren om hem zich eigen te maken. Daarnaast gaan we op veilige maar plezante wijze aan de slag met de basics van performen: hoe kunnen we door middel van podiumvaardigheden de tekst versterken? De oefeningen die ik in petto heb zorgen meestal voor veel gelach èn een goed groepsgevoel.

Foto © Lisa Decré

Carmien Michels is schrijvers, poetry slammer, dichter en performer. In 2016 werd zij Europees kampioen Poetry Slam en derde op het wereldkampioenschap. Haar debuutroman Wij zijn water uit 2013 haalde de shortlist van De Bronzen Uil en Debuutprijs.

Tijdens de Lage Landen Schrijfweek geeft hij de workshop Theater tussen poëzie en proza. Meld je hier aan voor de Lage Landen Schrijfweek.