Boeken kunnen een onuitputtelijke inspiratiebron zijn voor wie zelf schrijft. We hebben drie bijzondere werken gelezen die waardevolle lessen bieden voor schrijvers.

Thomas Heerma van Voss verbindt in Het Archief twee verhaallijnen met elkaar. Zijn belevenissen als redacteur van het literaire tijdschrift Revisor – in het boek Arabesk genoemd  – en leven en sterven van zijn vader, een voormalige hoofdredacteur van het weekblad De Haagse Post. Je moet in een roman altijd twee verhaallijnen hebben, zei Harry Mulisch al. Goede les voor de beginnende schrijver.

Los van alle verdere verdiensten van dit mooie boek, valt het vooral op – en dat is de tweede les – dat hij de tijd neemt. Hij neemt alle tijd om de langzame doodstrijd van het magazine in beeld te brengen. Beginnende schrijvers hebben hier vaak moeite mee. Ze willen alles er zo snel mogelijk uitgooien. Niet doen. Goed schrijven is uitstellen, en daarvan is Het Archief een mooi voorbeeld. Lezen!

Thomas Heerma van Voss – Het archief. Das Mag Uitgevers, Amsterdam.

In Oroppa van Safae el Khannoussi draait het om de kunstenares Salomé Abergel, een voormalig politiek dissident uit Marokko. Ze heeft een nieuw leven opgebouwd in Amsterdam, maar verdwijnt plotseling uit haar huis in de Rivierenbuurt. Het verhaal trekt je mee in de wereld van immigranten en anderen die buiten ons systeem vallen, en laat vanuit deze mensen zien hoe Europa met deze mensen omgaat.

Wat maakt deze roman zo goed en interessant voor schrijvers? Dit is wat mij betreft te verklaren door de structuur van het verhaal en de keuze voor de locatie. De schrijfster introduceert een onbekend personage dat een verhaal vertelt over een ander personage dat weer een verhaal vertelt over een derde personage… enzovoort. Voor je het weet, raak je als lezer verstrikt in deze beklemmende verhalen, zonder uitzicht. Dit gevoel van uitzichtloosheid wordt nog versterkt door het toneel: je bevindt je als lezer tussen criminelen, verslaafden, zwervers en andere randfiguren. Sterker nog: je ruikt de ellende. Daarnaast is de keuze voor Nederland, en vooral Amsterdam, als locatie interessant voor schrijvers. De plekken zijn herkenbaar; je kunt je voorstellen er zelf rond te lopen. Maar dit keer bekijk je de stad vanuit het perspectief van hen die niet worden gezien of erkend.

Safae el Khannoussi –  Oroppa. Uitgeverij Pluim, Amsterdam.

Lize Spit gaat in Autobiografie van mijn lichaam innovatief om met vorm en genres. Ze beweegt tussen autobiografie en fictie en hanteert daarbij een uiterst zorgvuldige, bijna poëtische taal. Hierdoor laat Spit zien dat het mogelijk is om te balanceren op een dunne lijn tussen persoonlijke ontrafeling en een literair construct. Alleen door zichzelf in anderen te spiegelen, kan iemand zichzelf ontdekken. En dat is precies wat Spit doet door veelvoudig haar lichaam, en net zo vaak haar moeder, te betrekken bij deze onthulling. Het loont dus om de omgeving te betrekken bij het ontdekken van je eigen denkbeelden.

Als eigen statement over haar boek, heeft Spit het over ‘radicale eerlijkheid’. Nog iets wat een schrijver tot steun kan zijn in een verhaal: ze toont een compromisloze eerlijkheid over haar eigen tekortkomingen en die van haar familie, zonder zichtbare terughoudendheid. Dit doet ze door twee grote aangrijpingspunten: haar stervende moeder en haar eigen lichaam. Het is juist die radicale eerlijkheid in de schrijfstijl die lezers blijft boeien; de openheid voelt niet alleen confronterend, maar ook ontwapenend en herkenbaar.

Lise Spit – Autobiografie van mijn lichaam. Das Mag Uitgevers, Amsterdam.

Benieuwd geworden naar nog meer schrijftips? Meld je aan voor bijvoorbeeld de proefcursus! Of volg ons op Instagram en Facebook, waar wekelijks nieuwe schrijfspieroefening verschijnen.