We weten allemaal dat je om goed te kunnen schrijven veel moet lezen. Maar dat kan ook een inspannende bezigheid zijn. Soms wil je liever even ontspannen achteroverleunen, maar toch van een verhaal genieten. Podcasts zijn dan ideaal.

Maar wat is een podcast precies? En wat is het verschil tussen podcast, hoorspel en luisterboek?

Podcasts

Eigenlijk, heel simpel gezegd, is het een (vaak klein) audiobestand. Het is een samentrekking van de woorden IPod en broadcast. In de jaren negentig, met de opkomst van de mp3 spelers, iPods en wereldwijde toegang tot internet, was dit voor amateurs een gemakkelijke manier om radio te maken. Inmiddels zijn podcast veel meer dan speelgoed van hobbyisten. Achter sommige series zitten grote producenten en omroepen. Toch heeft de podcast hierdoor zijn journalistieke karakter behouden.

Er zijn tal van verhalen, docu’s en show’s van hoge kwaliteit die je inspiratie kunnen bieden voor het schrijven en ontwikkelen van vertelstructuren. Een persoonlijke favoriet is S-town, van de makers van de enorme hits Serial en This American Life. S-town is een wonderlijk verhaal over een zeer bijzonder mens. Het verhaal neemt zoveel wendingen dat je met mond open zit te luisteren. Meer spoilers gaan je luisterervaring verpesten. Gewoon luisteren dus. Zorg er wel dat je de afleveringen van tevoren download! Dat scheelt je een hoop dataverbruik en je kunt bijvoorbeeld in het vliegtuig luisteren. Nog enkele tips: The Mystery Show, Radiolab en Homecoming (Fictie).

Hoorspel

Deze populaire vertelvorm uit de jaren 50 is alweer een aantal jaar aan een heuse come-back begonnen. Wat is nu het verschil tussen een podcast en een hoorspel? Bij hoorspel, soms ook luisterfilm genoemd, wordt het verhaal op dezelfde manier verteld als in een toneelstuk of film. Er wordt zoveel mogelijk met dialoog gewerkt. Daarnaast is een hoorspel vaak fictie, waar een podcast vaker non-fictie is. Bij een toneelstuk is het de kunst om alle exposé, dus de informatie, in dialoog te verwerken. Door de dialoog kom je erachter hoe oud iemand is, hoe iemand eruit ziet etc. In proza kun je makkelijker gebruik maken van omschrijvingen: ‘Hij droeg een groene bloes,’ terwijl je in een hoorspel eerder zult zeggen: ‘Mooie groene bloes heb je aan.’ Als schrijver probeer je zoveel mogelijk voice-over te vermijden. Een ander belangrijk verschil is, dat er bij een hoorspel sprake is van realistische achtergrondgeluiden. Bij een podcast is dat minder het geval. Toch zijn er ook mengvormen. Inmiddels zijn er ook aardig wat fictie-podcasts, waarbij achtergrondgeluiden en -muziek worden gebruikt. Toch noemen we deze ook een podcast omdat de afleveringen vaak wat korter zijn, of bijvoorbeeld door één iemand worden ingesproken. Bij een hoorspel wordt er gebruikt gemaakt van verschillende (stem)acteurs, net als in een toneelstuk of film. In Nederland is de Hoorspelfabriek het neusje van de zalm op hoorspelgebied. Enkele successen: de hoorspelbewerking van Bonita Avenue en het recente De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween. 

Luisterboek

Het luisterboek is ooit uitgevonden voor blinden en slechtzienden, maar inmiddels vindt het ook een flinke afzetmarkt onder mensen met een prima zicht. Dit is de uitgeklede versie van de drie vormen. Het is geen bewerking van de roman. Een luisterboek is een boek dat integraal wordt voorgelezen door een vaak bekende acteur of actrice, of de auteur zelf. Onder andere Storytel en Rubinstein zijn grote spelers op het gebied van luisterboeken. Het voordeel aan een luisterboek is dat het hele boek, precies zoals het is geschreven wordt voorgelezen. Je kunt dus bijvoorbeeld sportend een boek ‘lezen’. Lees ook ons item over Spotify voor taalliefhebbers.

*

Op 28 augustus is de luistertekst ‘Gat van Jan Tijssen’ van Esther van der Krol op ons online magazine te beluisteren onder het thema man/vrouw/overig.