Schrijfopdracht: wie vertelt dit eigenlijk?
Een verteller kiezen voor je verhaal is een erg bepalende keuze bij het schrijven van je verhaal. Wat geef je haar of hem voor stem en hoe groot maak je de rol van de verteller? Of je je verhaal in de eerste, tweede of derde persoon schrijft kan al enorm veel verschil maken. En wat gebeurt er als er een perspectiefwisseling plaatsvindt?
Hier een paar stappen waarbij je kunt experimenteren met je eigen tekst en de verteltoon.
- Selecteer een klein gedeelte (100-200 woorden) uit je verhaal of manuscript in wording. Heb je het in de eerste persoon geschreven? Zet het eens in de derde persoon. Stond het in de derde persoon? Wat gebeurt er als je het herschrijft in de eerste persoon?
- Voor een verhaal in de derde persoon: Denk over de afstand van je verteller tot het personage na. Wat weet deze verteller? Hoe dicht zit deze op de huid van je verteller. Het beste is dit uit te leggen door je een camera voor te stellen die over de schouder van het personage filmt. Staat de camera dicht op je hoofdpersonage, ziet hij alles, of heeft hij wat meer afstand? Wie is deze verteller? Als de camera heel dichtbij staat kan de stem van de verteller haast samenvallen met je hoofdpersonage, de verteller weet ook wat het personage denkt. Dit heet een personale verteller. Als de camera wat verder weg staat is de verteller meer een observator. Deze kan zich niet verplaatsen in het hoofd van het hoofdpersonage en wellicht zelfs commentaar leveren op het personage, dan is er sprake van een alwetende verteller of auctoriale vertelsituatie.In deze situaties kun je spelen met de informatie die de verteller heeft. Ziet deze alles, is deze eerlijk? Of is er sprake van een onbetrouwbare verteller? In de eerste persoon zijn er ook variaties. Hoe eerlijk is het personage en wat laat hij/zij allemaal van zichzelf zien? Misschien merkt de lezer wel dat het personage niet helemaal eerlijk is, dit kan een spannende frictie opleveren tussen lezer en personage.
- Als laatste stap kun je nog wisselen van verleden tijd naar tegenwoordige tijd of andersom. Wanneer leer je wat over het personage? Welke vorm geeft het meeste prijs, wat is spannender?