Bij aankomst in Rome op vrijdag 1 september: daverend onweer en een tropische moesson. De start van de Masterclass Fictie en Non-Fictie Schrijven van Editio. Waarom moest dat toch ook al weer in Rome plaatsvinden en niet in Spijkenisse of Lelystad? Ik moet bijna zwemmen naar de autoverhuur om mijn Fiatje 500 op te halen en vervolgens door kniehoog water om uiteindelijk na een half uurtje rijden in Villa Pura Vida aan de Via Sant’Agata di Militello in Fregene net onder Rome te arriveren. En daar begint het: het weer is totaal omgeslagen. De zon aan een wolkenloze hemel, een windje uit zee op enkele honderden meters afstand van het huis, kennismaken met leuke mensen en natuurlijk Bob en Marlies die met tutors Auke Kok en Ivo Victoria, die soms ook Hans Van Rompaey heet, ons gaan leren schrijven. Laat ik echter niet Domenico vergeten, de Italiaan uit Amsterdam, die in Rome fantastisch komt koken. Die turbulente blijkt symbool te staan voor wat wij, aankomende schrijvers gaan mee maken: Himmeljauchzend als je prachtige zinnen meent te hebben opgeschreven. Zum Tode betrübt als even later de tutor je vertelt dat je het vanuit een totaal ander en diep verwarrend perspectief opnieuw moet schrijven. Plotseling komt er de vaart in het verhaal en weet je van geen ophouden meer. Dan blijkt het fantastisch te zijn om in Rome te vertoeven, in de zon die geen moment meer verstek laat gaan, met het verkoelende zeewindje en het lekkere eten en buiten zitten met je schrijvende lotgenoten totdat het bedtijd is. Ik had het niet willen missen. Ook al ben ik niet in Rome geweest, het had nergens anders mogen zijn, zelfs niet in zonnig Spijkenisse.

Hans J.H. Pontier

Op deze cursus heb ik leren accepteren dat mijn teksten niet zo geniaal en perfect waren als ik dacht. De vriendelijke en opbouwende kritiek was grotendeels terecht. Ik ben naar huis gegaan met veel inspiratie om door te schrijven, maar zal de uren aan de grote tafel op de veranda met mijn medecursisten node missen. De harmonie en wederzijdse steun heb ik als een weldaad ervaren. Ik ben onze cursusleider Hans/Ivo dankbaar voor zijn consistente kritiek en suggesties. De locatie en keuken in Fregene waren fantastisch en de zee dichtbij, een mooie combinatie.

Kees

Een serie onweersbuien van Houstoniaanse proporties domineren de dag van onze aankomst in Fregene, een plaatsje aan de kust nabij Rome. De straten rond villa Pura Vida, waar de derde Editio masterclass zal plaatsvinden, veranderen in beekjes. Als één van de eerst aangekomenen en zelfbenoemd poortwachter verwelkom ik later arriverende gasten, tutoren en organisatoren. Van de taxi of bus waden zij naar onze hoger gelegen tuin, sommigen zelfs blootsvoets.

De eerste dag wordt besteed aan installatie in de kamers, het vinden van de juiste stopcontacten voor de onmisbare laptops, tablets en mobieltjes, het aan de praat krijgen van wifi en internet, een welkomstborrel en het diner. Tijdens het voorstelrondje komt een in alle opzichten gemêleerd gezelschap te voorschijn.

De volgende dagen ontstaat spontaan een geoliede machine. Bob en Marlies doen inkopen voor het ontbijt, onze kok tovert heerlijke lunches en diners op tafel, de anderen zorgen ervoor dat tafels bij toverslag worden gedekt en afgeruimd. En dat alles in prachtig weer en levendige conversaties tijdens en na het eten. Ik krijg een heleboel titels van boeken die ik wil lezen.

Oh ja, er wordt ook nog gewerkt, en hard. We krijgen feedback van de tutoren op het werk dat we van tevoren hebben ingeleverd. In de loop van de week verwerken we de opmerkingen en leveren dat weer in, samen met nieuwe schrijfsels. Af en toe werken we aan een specifieke opdracht, die in de groep wordt besproken. Een verhaal beginnen met een willekeurig gekozen zin uit een boek dat we nu lezen of een dialoog schrijven tussen ons en een hoofdpersoon uit het boek dat we nu aan het schrijven zijn. We wisselen ook spontaan onderling stukken tekst en korte verhalen uit voor feedback. Tussendoor nemen deelnemers en tutoren tijd voor strandwandelingen, kopjes espresso met iets lekkers erbij of een kort bezoek aan Rome. In deze dynamiek is de week snel voorbij en vlieg ik weer naar Schiphol.

Wat heeft deze masterclass me gebracht? Een mooie combinatie van vakantie met stimulerend gezelschap, technische vorderingen in het vak schrijven en een behoorlijke productie voor mijn roman in wording. Ik ben tevreden.

Walter Koppe

Een feest, die masterclass!
Weg van de dagelijkse beslommeringen, kon ik een week lang mijn aandacht volledig richten op het verder schrijven aan mijn verhaal (non-fictie).
Er was een flinke hobbel te nemen.
Enige tijd voor ik naar deze masterclass ging, kwam ik tot de conclusie dat het perspectief, van waaruit ik schreef, me blokkeerde om mijn verhaal makkelijk te vertellen. Dat vereiste een zoektocht naar de juiste vorm. Tot dan toe zonder succes.
Tijdens deze week merkte ik hoe vruchtbaar die zoektocht werd met een tutor (Auke Kok) als klankbord. Temeer omdat deze tutor de kunst verstond me de weg te wijzen juist door mijzelf te laten uitproberen welke vorm mijn verhaal het best vertelt. Dat gaf vertrouwen en energie om verder te gaan met het schrijven van mijn verhaal.
De omgeving droeg bij aan een prettig werkklimaat. Heerlijk Italiaanse maaltijden, prima accommodatie, mogelijkheden als het nabijgelegen strand om lekker even uit te waaien.
Medecursisten, tutoren en organisatoren waren aangenaam gezelschap, met/van wie je kon leren en met wie je kon ontspannen.

Heeze, 20-09-2017
Riet Augustijn

Een week lang boetseren van vloeiende zinnen. Het is een cadeautje. Mijn tweede masterclass was  in alle opzichten geweldig, inspirerend, fantastisch, een zet in de goede richting. Ik wil niet verzanden in superlatieven dus ik zal het hierbij laten. Maar het was genieten en opnieuw werd duidelijk dat bijna iedereen met wat begeleiding kan leren om op een boeiende manier een verhaal over te brengen.

Naarmate de week vorderde ervoeren een paar van ons (mijzelf incluis) dat waar we waar we aan bezig waren veranderde in een rijstebrijberg waar we ons doorheen moesten worstelen. Tutors Auke en Hans stonden iedere dag voor ons klaar met advies en de gesprekken met hen waren zo inspirerend dat we na één keer piepen gewoon konden doorgaan. Waarvoor dank.

Voordat ik naar Rome vertrok vroegen een paar vrienden aan mij waarom ik in vredesnaam zover weg ging. In Nederland kon ik ook kon schrijven, waarom bleef ik niet lekker thuis achter mijn vertrouwde bureau zitten. Daar bestaat geen goed antwoord op. Behalve misschien dat je in Nederland niet een hele week buiten kan zitten. Er er geen palmen om je heen wuiven als je bezig bent met je boek. De hele dag, met zijn vijven zwijgend om een tafel op een terras zitten, geeft een dimensie aan het schrijven die ik niet zou willen missen. Elkaar stukjes laten lezen, kritiek krijgen en verbeteringen bespreken geeft een voldoening die je in je eentje achter je computer niet krijgt. En die niet veel anderen kunnen begrijpen, denk ik. Het is een aanrader.

Ik weid expres niet uit over de sfeer, noch over het weer, de inspirerende gesprekken, de Middellandse zee en niet te vergeten het eten (kok Domenico was fantastisch), dat zijn zaken die niet relevant zijn voor het verslag van een masterclass schrijven. Maar ze hebben allemaal eraan bijgedragen dat de reis meer dan de moeite waard was. Als je bezeten bent van schrijven zoals ik, dan is meedoen aan deze masterclass een aanrader.

Bob en Marlies, jullie hadden het weer goed voor elkaar. Bedankt voor een geweldige week. IJs en weder dienende kan ik niet wachten op volgend jaar. Waar gaan we heen?

Marieke van Bork

Rust, regelmaat en vooral ruimte (in mijn hoofd).

Ik ben één van de deelnemers aan de Masterclass die met minder woorden vertrok dan waarmee ik de week was in gegaan. Maar ik vond dat niet erg en wel hierom.

Ik kwam met 5000 woorden naar de Masterclass, woorden waar ik best tevreden over was en ik schatte zo in dat ik met hard werken en goede begeleiding het aantal woorden op zijn minst zou kunnen verdriedubbelen. Maar in de loop van de week ging ik daar anders tegenaan kijken; ik kreeg plezier in het spelen met de tekst en voelde minder druk om te presteren. Dat kwam door de sfeer tijdens de week, de prettige aanwezigheid van de andere deelnemers (we konden elkaar goed met rust laten), de begeleiding door Marlies en Bob en de gesprekken met docenten Auke Kok en Ivo Victoria, die, zo heb ik dat ervaren, ons op een gedecideerde maar zachte manier de kant op duwden die voor elk van ons nodig was. Met een kracht die was afgestemd op ieder afzonderlijk.

De verhalen over het eigen schrijfproces die Auke en Ivo met ons deelden, vond ik inzichtgevend, maar hadden ook een grote invloed op hoe ik tegen mijn eigen schrijven ging aankijken. Ik had bewondering voor de moed waarmee Auke en Ivo zich door hun twijfels heen worstelden en toch door gingen, hoe lang het ook duurde. Ivo vertelde dat hij, toen hij een van zijn romans al helemaal in de steigers had staan, nog tweeëneenhalf jaar had genomen om het verhaal te verbeteren en bij te schaven. Dat vond ik aanvankelijk zorgwekkend om te horen. Daar zat ik dan, met mijn plannen om in een week een flinke slag te slaan. Maar in de loop van de week ben ik gaan meedeinen op het tempo van de Masterclass en heb te tijd genomen om rustig te schrijven, dingen uit te proberen en ook weer probeersels weg te gooien. Dat was allemaal anders dan ik van mezelf had verwacht, maar dat was niet erg.

Ivo Victoria gaf in de eerste bespreking van de tekst die ik vooraf had ingestuurd aan dat het goed zou zijn het verhaal een keer te vertellen door een ander personage en vanuit een ander perspectief (in de ik-vorm bijvoorbeeld). Dit zou mij de kans geven mijn verhaal en mijn personages beter te leren kennen en te onderzoeken wel perspectief het beste zou passen bij het verhaal (en bij mij). Het heeft me veel opgeleverd om op deze manier met de tekst te ‘spelen.’ Niet meer woorden, maar wel meer diepgang.

Naast het schrijven van het verhaal dat ik met de Masterclass verder wilde brengen, ben ik ook al jaren bezig met het ontwikkelen van een filmscenario. De eerste opzet stamt al uit 2011 en ik ben de hele ontwikkeling van het scenario gaan zien als een langdurig, te langdurig proces. Dat het zo veel tijd in beslag neemt was in mijn ogen vooral te wijten aan factoren van buitenaf; het vinden van een producent, het zoeken naar een regisseur met wie het goed samenwerken is, het steeds weer naar het Filmfonds moeten voor weer een nieuwe fase van het schrijfproces: eerst goedkeuring van een synopsis proberen te krijgen, daarna verschillende versies van het treatment voorleggen, voordat je uiteindelijk mag gaan indienen voor scenariosubsidie. Al die hobbels die genomen moesten worden maakten me ongeduldig, maar ik verloor daarbij uit het oog dat ik mijn filmverhaal door de tijd die er overheen ging ook heb kunnen verbeteren. Ik heb het verhaal een aantal malen geheel herschreven, de structuur helemaal omgegooid, andere personages gekozen. En dat heeft mijn verhaal beter gemaakt. Maar toch, het kon allemaal wel wat sneller, dacht ik.

En toen was er de Masterclass. waar de locatie, het eten en de mensen er aan bijdroegen dat alles in een lager tempo mocht. Trager, maar beter. De villa met uitzicht op zee (vanaf de bovenste verdieping), het door Marlies en Bob perfect verzorgde ontbijt, de heerlijke lunches en diners van Domenico en zijn zus. Het voelde alsof je de hele dag in de watten werd gelegd. Er ontstond een rustige regelmaat, waardoor ik goed kon schrijven, maar vooral heel veel ruimte in mijn hoofd kreeg. Ik experimenteerde met teksten en ik deed een beroep op Ivo Victoria als dat nodig was. Ook dat gaf ruimte in mijn hoofd: ik hoefde niet te presteren voor de docent, maar kon zelf aangeven wat ik nodig vond.

De gesprekken met Ivo gaven inzicht in mijn schrijfproces en zetten me ertoe aan aspecten van mijn verhaal te ontdekken waar ik nog nooit over had nagedacht. Ivo was goed in het kijken naar wat ik wilde vertellen en wat je nodig hebt om dit verhaal verder te brengen.

Ik vond het prettig dat ik me in deze Masterclass op mijn eigen verhaal kon richten en we niet in een soort klassikale vorm werk van de andere deelnemers lazen. We hebben wel een aantal korte schrijfoefeningen gedaan en die waren leuk en hielpen ook bij het schrijven aan mijn eigen project, maar dat je niet voortdurend alles van andere deelnemers hoefde te lezen voelde als permissie om me nu eens echt op mijn eigen schrijven te richten.

Dat wil niet zeggen dat de aanwezigheid van de andere deelnemers van de Masterclass niet prettig was. Ik vond het heerlijk om onder het schaduwrijke afdakje, met een aantal mensen aan een tafel te zitten werken. Af en toe iets zeggen, af en toe samen koffie gaan drinken in het dorp. Aan het einde van de dag naar het strand. Er hing een sfeer van solidariteit en saamhorigheid en dat ging volgens mij meer over het proces dan om de inhoud van ieders projecten. We zaten allemaal in hetzelfde schuitje en het was goed om zij aan zij onze eigen weg te gaan.

Doordat er zo’n goede, rustig sfeer hing, viel mijn altijd aanwezige wil om iets te presteren weg. Mijn enige doel werd om dieper in mijn verhaal te duiken en alle kanten van het verhaal te onderzoeken, het aan te durven me soms te laten verrassen door het verhaal, zonder dat ik daarbij direct op het resultaat gericht was.

Mijn eerste ontzetting over de traagheid van het schrijfproces maakte plaats voor een besef dat het niet de eisen van buitenaf hoeven te zijn dat je lang met het ontwikkelen van een verhaal bezig bent, maar dat het verhaal zelf het misschien wel nodig heeft dat het van alle kanten bekeken wordt en dat het door het tijd te gunnen, stilletjes kan groeien.

Liesbeth Wieggers
september 2017